Een bewoner van een Vlaams rusthuis betaalt voor zijn verblijf gemiddeld 1.600 euro per maand. In dat bedrag zitten zowel de dagprijs als de supplementen vervat die bejaarden betalen voor bijvoorbeeld de was en medicijnen. Dat blijkt uit een enquête van de Socialistische Mutualiteiten op basis van de facturen van hun leden uit begin 2014. 'We kunnen gerust stellen dat de prijzen sindsdien voort zijn gestegen. De rusthuizen hebben immers aangekondigd dat ze de opgelegde besparingen zouden doorrekenen in de dagprijs', zegt Paul Callewaert, de topman van het socialistische ziekenfonds.

Er zijn grote regionale verschillen tussen de woonzorgcentra. Zo ligt de factuur lager in Wallonië en Brussel. In de provincie Henegouwen kost een gemiddeld verblijf slechts 1.252 euro per maand. In Vlaanderen zijn de Limburgse en de West-Vlaamse rusthuizen gemiddeld 200 euro goedkoper dan de Antwerpse, waar het maandelijkse kostenplaatje oploopt tot 1.725 euro (zie kaart).

Ook is er een belangrijk onderscheid naargelang het type rusthuis. OCMW-instellingen zijn het goedkoopst, al komt dat grotendeels doordat veel gemeenten de verliezen van hun tehuizen opvangen. Daardoor kunnen die lagere prijzen hanteren. De vzw's, denk aan alle rustoorden met Sint in de naam, zijn de duurste. Al is het verschil met de commerciële spelers niet zo groot en zijn de cijfers vertekend doordat heel wat commerciële instellingen zich vermommen als een vzw.

Opmerkelijk is dat de kostprijs van het woonzorgcentrum voor drie op de vier bewoners hoger ligt dan hun beschikbare inkomen. Daaronder valt hun pensioen, maar ook de maandelijkse tegemoetkoming van 130 euro uit de Vlaamse zorgverzekering. Vaak komt daar nog een bijkomende tegemoetkoming voor bejaarden bovenop. Die is afhankelijk van de zorg die de oudere nodig heeft. Andere inkomsten, zoals uit het verhuren van de eigen woning, zijn niet in rekening gebracht.

'Zeker voor de 50 procent met het laagste beschikbare inkomen is er een groot probleem', zegt Callewaert. 'Hun inkomen ligt 250 à 300 euro te laag om de maandelijkse factuur te kunnen betalen. Ze moeten hun spaargeld aanspreken. Hun kinderen moeten bijspringen. Of ze moeten een beroep doen op het OCMW.' Dat laatste doet 7 procent van de bewoners.

De rusthuizen zijn zich van het probleem bewust. 'De stijgende facturen zijn het gevolg van de beslissing van de overheid om zich steeds verder terug te trekken', zegt Klaartje Theunis van vzw-koepel Zorgnet-Icuro. De overheid steekt nog steeds extra geld in ouderenzorg, maar te weinig om de steeds zwaardere impact van de vergrijzing op te vangen.

Het meest nijpende probleem is dat van de zwaar zorgbehoevenden. Voor zulke rusthuisbewoners legt de overheid in principe meer geld bij, maar de voorbije jaren zijn er onvoldoende extra plaatsen voor zware zorg gecreëerd. Rusthuizen vangen zulke mensen nog wel op, maar ze krijgen slechts een toelage alsof het bewoners betreft die enkel lichte zorg nodig hebben. 'We kunnen niet anders dan de meerprijs, bijvoorbeeld voor het bijkomende personeel dat we nodig hebben, door te rekenen aan de patiënten', zegt Theunis.

Zowel Theunis als Callewaert vraagt de Vlaamse overheid in te grijpen, bijvoorbeeld door meer plaatsen voor zwaar zorgbehoevenden te erkennen. Callewaert pleit, net zoals de oppositiepartij sp.a, voor het invoeren van een maximumfactuur. 'De kosten boven dat maximum zouden door de samenleving moeten worden gedragen, zodat het rusthuis voor iedereen betaalbaar blijft', zegt hij.

Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) erkent dat de betaalbaarheid van de woonzorgcentra een 'belangrijke bekommernis' is. Hij wijst erop dat de Vlaamse regering extra geld heeft vrijgemaakt voor ouderenzorg en dat er dit jaar 1.200 bijkomende plaatsen voor zwaar zorgbehoevenden worden erkend. Ook komt er een studie om na te gaan of de wijze waarop de rusthuizen hun prijzen bepalen wel de beste manier van werken is.

Bron: De Tijd 19 maart 2016